Restauratie rijksmonument Erve Volkerink: een bijzondere samenwerking

Buitenaf wonen, dat was de droom van Ingrid en Jenne van der Velde. In 2012 werd deze droom werkelijkheid. Door middel van een woningruil werden zij de gelukkige eigenaren van het rijksmonument Erve Volkerink in Beerze. In 2015-2016 is de rijksmonumentale boerderij uit 1855 volledig gerestaureerd. ‘We moesten spelen binnen de regels rondom het monument, duurzaamheid en onze eigen wensen, dan moet je creatief worden.’

Samenwerken loont

Voor Ingrid en Jenne was het duidelijk dat de boerderij opgeknapt moest worden. Zo was de boerderij ooit geschikt gemaakt voor een dubbele woning, zaten er nog gaskachels in en was het rieten dak versleten. ‘We hebben toen tegen elkaar gezegd, we gaan er eerst eens een tijdje in wonen, dan gaan we kijken wat onze wensen zijn en hoe wij deze wensen het beste kunnen vervullen.’ Nadat Ingrid en Jenne met een architect en een monumentendeskundige om de tafel hadden gezeten, kwamen zij erachter dat wat zij wilden wel kon, maar niet op de standaard manier. De restauratie zou alleen een succes worden, wanneer er goed samengewerkt zou worden in een bouwteam. ‘Iedereen heeft een eigen rol, maar wel gelijkwaardig en samen overleg je of iets bijvoorbeeld slimmer of beter kan.’

Een voorstel

Doordat Dijkhuis volgens het ‘bouwteam principe’ werkt, kwamen Ingrid en Jenne bij Dijkhuis terecht. Dat Dijkhuis ook nog eens op korte afstand van Beerze lag, paste bij hun idee van ‘dichtbij halen’. ‘Wanneer je vroeger een boom nodig had, kwam hij hier uit het bos. Zo wilden wij ook bouwen: niet van ver, maar van dichtbij.’ Ingrid en Jenne hadden verschillende aannemers, waaronder Dijkhuis, gevraagd om met een voorstel te komen. ‘We hadden ons eindplaatje neergelegd bij de verschillende aannemers en gevraagd of zij ideeën hadden. Eberhard Dijkhuis had netjes een video gemaakt waarin hij, de werkvoorbereider en de timmerman uitlegden hoe de samenwerking eruit zou komen te zien.’

Samenwerking op basis van vertrouwen

Door samen te werken met een open begroting op basis van vertrouwen is er een bijzonder eindresultaat bereikt. ‘Wij hebben niet moeilijk gedaan over contracten, we vertrouwden elkaar en zorgden ervoor dat we elkaar op de hoogte hielden.’ Iedere maand zaten Ingrid en Jenne met Eberhard Dijkhuis om de tafel om de stand van zaken te bespreken. Met de werkvoorbereider hadden zij tweewekelijks contact. Met de timmerman, Boudewijn, hadden zij elke ochtend een bespreking voordat de werkzaamheden begonnen. ‘Ook nam Boudewijn elke vrijdag, nadat we samen patat hadden gegeten, de bouw met ons door.’ Niet alleen voorafgaand aan het bouwproject, maar ook gedurende het bouwproject, werden er op flexibele wijze gezamenlijk beslissingen genomen.

Creatieve oplossingen

De boerderij van Ingrid en Jenne heeft een rieten dak, waarvan de sporen van binnenuit duidelijk te zien zijn. Bij het isoleren van het dak was het gewenst – ook vanuit de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed –  dat deze sporen na die tijd nog wel te zien zouden zijn. ‘Eberhard kwam met het idee om de isolerende dakplaten een kwartslag te draaien en bij ieder spoor in te zagen. De Rijksdienst vond dit zo’n mooie oplossing, dat wij hier toestemming voor hebben gekregen.’ Voor de vloer is er een betonkern verwarming toegepast. Dit is ook een idee waar Eberhard mee kwam. ‘We gebruiken nu net zoveel gas als onze vorige twee-onder-een-kapwoning in Ommen, maar nu verwarmen we een huis ervan dat vier keer zo groot is!’ Tevens zijn er – in en onder de vloer – extra loze buizen aangelegd om de gasaansluiting in de toekomst te vervangen door schonere energiebronnen.’

Duurzame elementen

Voor het restaureren van de boerderij is er zoveel mogelijk gebruikgemaakt van circulaire materialen. Bij het RIBO opleidingscentrum in Hengelo is een opslag waar materialen liggen van bijvoorbeeld afgebroken boerderijen of kerken. ‘Omdat wij eigenaar zijn van een monument, mochten wij hier een gebint – een van de dragers – kopen. Ontzettend leuk om zo’n mooi, oud gebint op te halen!.’ Voor de isolatie van de wanden is vlaswol gebruikt. Het schilderwerk is, net als vroeger, gedaan met lijnolieverf. Beide natuurlijke producten zijn gemaakt van de vlasplant die van oorsprong in de regio verbouwd werd.

Vragen naar andermans expertise

Naast Dijkhuis hebben Ingrid en Jenne nog andere deskundigen betrokken bij hun bouwproject, onder wie het Oversticht, een architect, een monumentendeskundige, een energie-expert en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. ‘Wij hebben een combinatie gemaakt van onze eigen ideeën en de expertise van deskundigen.’ Vanwege deze aanpak, kregen Ingrid en Jenne ontzettend veel hulp en tips, waardoor er uiteindelijk veel mogelijk was.

Weer zoals het was

‘Het mooiste aan de boerderij is dat de oude structuur van het huis weer te zien is.’ Na de restauratie is de oude functie van de boerderij weer zichtbaar. De boerderij voelt vertrouwd, als een warme jas. Dit komt mede doordat Ingrid en Jenne zelf ook onderdeel zijn geweest van het bouwproces. ‘Het oude en het nieuwe ontmoet elkaar heel mooi. De meeste mensen vallen ook even stil als ze binnenkomen. Het is nog veel mooier geworden dan dat we hadden gehoopt.’

(tekst geschreven door Alette, Franziska en Puck van COMNOW Windesheim)